مولتی متر و نحوه کار با آن

مولتی متر یک ابزار ضروری برای هر کسی است که با مدارهای الکترونیکی یا الکتریکی کار می کند.گاهی اوقات در زبان عامیانه و به غلط به آن اهم متر نیز میگویند این دستگاه کاربردی و مهم چندین عملکرد اندازه گیری را در یک دستگاه جمع آوری کرده است ، از جمله توانایی اندازه گیری میزان ولتاژ، میزان جریان و مقدار مقاومت. یادگیری و نحوه استفاده صحیح از مولتی متر می تواند به تشخیص مشکلات در مدارها، آزمایش قطعات الکتریکی و اطمینان از عملکرد صحیح سیستم های الکتریکی کمک کند. این مقاله یک نمای کلی از عملکردها، انواع و دستورالعمل های گام به گام مولتی متر در مورد نحوه استفاده موثر از آن را بیان میکند.

انواع مولتی متر

بطور کلی دو نوع اصلی مولتی متر وجود دارد: آنالوگ و دیجیتال.

آنالوگ:

از یک  عقربه متحرک (سوزن متحرک) برای نمایش قرائت استفاده میکند.به طور کلی ارزان تر است، اما می تواند مقاوم تر و دقیق تر از مولتی متر دیجیتال باشد. این نوع دیگر کمتر استفاده میشود .

دیجیتال (DMM):

از یک صفحه نمایش دیجیتال برای نمایش قرائت استفاده میکند.دقیق تر است و خواندن مقادیر از روی آن از  مولتی متر آنالوگ آسان تر است.اغلب با توجه به قیمت آن ، شامل ویژگی های اضافی مانند محدوده خودکار(اتورنج)، ذخیره داده ها و امکانات دیگر می باشد.

و همچنین دو نوع از این دستگاه از نظر تقسیمات روی آن وجود دارد :

1- معمولی :

در نوع معمولی برای اندازه گیر مقادیر مثلا ولتاز اعداد مختلفی برای انتخاب وجود دارد مثلا 10 ولت ، 50 ولت ، 100 ولت و ….

2- اتورنج :

 

 

در این نوع برای اندازه گیری مقادیر ولتاژ و جریان و … فقط یک انتخاب وجود دارد که با قرار دادن سلکتور انتخابگر بر روی آن ، خود دستگاه محدوده ولتاژ متصل شده را تشخیص داده و خود را برای اندازه گیر آن مقدار آماده و تنظیم میکند .

پس تا اینجای مطلب دانستیم که برای خرید یک دستگاه مولتی متر باید دو معقوله را در نظر بگیریم :  مولتی متر دیجیتال معمولی . یا دیجیتال اتورنج و یا آنالوگ معمولی

اجزای اصلی یک مولتی متر

صفحه نمایشگر:

قرائت های اندازه گیری را نشان می دهد.
مولتی مترهای دیجیتال دارای صفحه نمایش LCD هستند، در حالی که مولتی مترهای آنالوگ دارای عقربه با سوزن متحرک هستند.

سلکتور (یا سوئیچ چرخشی):

برای انتخاب نوع اندازه گیری و محدوده استفاده می شود.  انتخاب معمول شامل ولتاژ (AC و DC)، جریان و مقاومت و یا حالت تست دیود و ترانزیستور و تست پیوستگی  مدارمی باشد.

پروب ها:

برای اتصال مولتی متر به مدار یا قطعه مورد آزمایش از دو پروب (قرمز و مشکی) استفاده می شود.پروب سیاه به طور معمول به پورت مشترک (COM) و پروب قرمز به پورت اندازه گیری خاص (VΩmA، 10A و غیره) متصل می شود.

پورت ها:

پورت مشترک (COM): برای پروب سیاه استفاده می شود.

ولتاژ، مقاومت و پورت جریان کم (VΩmA): برای اکثر اندازه گیری ها استفاده می شود.

پورت جریان بالا (10A): برای اندازه گیری جریان های بالا (تا 10 آمپر) استفاده می شود.

امکانات اصلی مولتی متر

اندازه گیری ولتاژ:

ولتاژ AC (V~): برای اندازه گیری ولتاژ جریان متناوب که معمولاً در پریزهای خانگی یافت می شود استفاده می شود.
ولتاژ DC (V—): برای اندازه گیری ولتاژ جریان مستقیم، مانند ولتاژ باتری ها استفاده می شود.

اندازه گیری جریان:

جریان AC (A~): برای اندازه گیری جریان متناوب استفاده می شود.
جریان DC (A-): برای اندازه گیری جریان مستقیم استفاده می شود.

اندازه گیری مقاومت (Ω):

برای اندازه گیری مقاومت یک قطعه یا مدار استفاده می شود که نشان می دهد قطعه چقدر در برابر جریان جریان مقاومت می کند.

تست پیوستگی مدار:

بررسی می کند که آیا یک مسیر (مدار) کامل برای جریان وجود دارد یا خیر. اگر مدار کامل باشد معمولا با یک بوق صوتی همراه است.

تست دیود:

برای بررسی عملکرد دیودها استفاده می شود.افت ولتاژ رو به جلو دیود را اندازه گیری می کند.

نحوه استفاده از مولتی متر

اندازه گیری ولتاژ

مولتی متر را روشن کنید:

سلکتور انتخابگر را روی  ولتاژ مناسب (AC یا DC) بچرخانید.
پروب ها را وصل کنید:

پروب سیاه را در پورت COM قرار دهید.
پروب قرمز رنگ را در پورت VΩmA قرار دهید.

اندازه گیری ولتاژ:

پروب ها را به دو نقطه ای که باید ولتاژ را اندازه گیری کنید، اتصال دهید.برای ولتاژ DC، مطمئن شوید که پروب سیاه را به زمین یا سمت منفی و پروب قرمز را به سمت مثبت اتصال داده اید.

صفحه نمایش را بخوانید:

ولتاژ روی صفحه نمایش داده می شود.مطمئن شوید که تنظیم محدوده برای خواندن دقیق مناسب است.

اندازه گیری جریان
مولتی متر را روشن کنید:

سلکتور انتخابگر را روی مقدار جریان مناسب (AC یا DC) بچرخانید.
پروب ها را وصل کنید:

برای جریان های کم، از پورت VΩmA استفاده کنید.
برای جریان های بالا (بیشتر از حد پورت VΩmA، معمولا تا 10 آمپر)، از پورت 10 آمپر استفاده کنید.

 

مسیرمدار را باز (قطغ) کنید:

برای اندازه گیری جریان، باید مولتی متر را به صورت سری به مدار متصل کنید. این بدان معنی است که شما باید مدار را قطع کنید و پروب ها را به هر طرف شکاف وصل کنید.

اندازه گیری جریان:

از ایمن بودن اتصالات و کامل بودن مدار با مولتی متر به صورت سری اطمینان حاصل کنید.
صفحه نمایش را بخوانید:

جریان بر روی صفحه نمایش داده می شود.اطمینان حاصل کنید که از حداکثر توان جریان مولتی متر تجاوز نکنید.

اندازه گیری مقاومت

مولتی متر را  روشن و تنظیم کنید:

سلکتور انتخابگر را روی تنظیمات مقاومت (Ω) بچرخانید.

پروب ها را وصل کنید:

پروب سیاه را در پورت COM قرار دهید.
پروب قرمز رنگ را در پورت VΩmA قرار دهید.

اندازه گیری مقاومت:

پروب ها را به هر طرف جزء مورد نظر برای اندازه گیری وصل کنید.اطمینان حاصل کنید که قطعه به منبع برق متصل نیست.
صفحه نمایش را بخوانید:

مقدار مقاومت روی صفحه نمایش داده می شود.مطمئن شوید که محدوده مناسب را برای خواندن دقیق انتخاب کرده اید.

تست پیوستگی

مولتی متر را تنظیم کنید:

سلکتور انتخابگر را روی تنظیمات تست پیوستگی بچرخانید، که اغلب با نماد دیود یا نماد موج صوتی نشان داده می شود.

پروب ها را وصل کنید:

پروب سیاه را در پورت COM قرار دهید.
پروب قرمز رنگ را در پورت VΩmA قرار دهید.

تست پیوستگی:

پروب ها را به دو نقطه ای که می خواهید آزمایش کنید، وصل کنید. اگر مدار سالم  باشد، مولتی متر بوق خواهد زد .

نکات ایمنی

برای جلوگیری از آسیب رساندن به مولتی متر، همیشه با بالاترین محدوده رنج موجود در دستگاه شروع کنید.
در حین اندازه گیری هرگز با دستان خود به سیم ها یا قطعات در معرض تماس دست نزنید.
اطمینان حاصل کنید که مولتی متر روی نوع اندازه گیری صحیح تنظیم شده است تا از خوانش های نادرست یا آسیب جلوگیری شود.
قبل از اندازه گیری مقاومت یا پیوستگی ، تغذیه مدار را قطع کنید.
نتیجه
مولتی متر ابزاری ارزشمند برای هر کسی است که با سیستم های الکترونیکی یا الکتریکی کار می کند.  با یادگیری و به کارگیری  عملکردهای اساسی و نحوه استفاده صحیح از آن، می توانید خرابی ها را تشخیص دهید، قطعات مدار را  تست وآزمایش کنید و از عملکرد صحیح سیستم ها اطمینان حاصل کنید.